POWIATOWY PROGRAM ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNO-EDUKACYJNYCH
DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC DOMOWĄW POWIECIE RZESZOWSKIM
Przemoc domowa to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody. Najważniejszym aktem prawnym regulującym zjawisko przemocy domowej jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej, która zgodnie z art. 2 pkt. 2 definiuje zjawisko przemocy jako “jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczna, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności: narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie i krzywdę, ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej”.
Skuteczne przeciwdziałanie przemocy domowej wymaga systemowego podejścia do problemu, zintegrowanych i kompleksowych działań, których celem jest zahamowanie zjawiska przemocy domowej.
Zadanie opracowania i realizacji programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc domową nakładają na powiat: ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej. Art. 4 powyższej ustawy wskazuje na konieczność uczestnictwa przez osoby stosujące przemoc domową w oddziaływaniach korekcyjno – edukacyjnych. Art. 6 ust. 4 ustawy określa, że do zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez powiat należy w szczególności opracowanie i realizacja programów oddziaływań korekcyjno – edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową.
Program pełni rolę pomocniczą systemu przeciwdziałania przemocy domowej, a także uzupełnia różne formy interwencji prawno-administracyjnych, które są podejmowane wobec osób stosujących przemoc.
Program korekcyjno – edukacyjny dla osób stosujących przemoc domową opracowany i realizowany jest w oparciu o:
- Ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2024 poz. 424).
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 czerwca 2023r. w sprawie programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową (Dz. U. z 2023 poz. 1163).
- Rządowy Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030 (uchwała nr 205 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2023).
- Wojewódzki Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024 – 2030.
Uchwała Nr LXXI/1226/24 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 26 lutego 2024 r. w sprawie uchwalenia „Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024 – 2030” - Ramowy program oddziaływań korekcyjno – edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie
Uchwała Nr XLV/926/14 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 22 kwietnia 2014r. w sprawie uchwalenia “Ramowego programu oddziaływań korekcyjno- edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie” - Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym ( Dz. U. z 2024 r. poz.107) ;
- Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 czerwca 2023 r. sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy domowej oraz wymagań kwalifikacyjnych wobec osób zatrudnionych w tych ośrodkach (Dz. U. 2023 r. poz.1158);
Naczelnym/Głównym celem programu jest powstrzymanie osoby stosującej przemoc domową przed dalszym jej stosowaniem oraz rozwijanie umiejętności samokontroli i rozwiązywania problemów bez stosowania przemocy.
Program składa się z dwóch części: edukacyjnej i korekcyjnej, realizowanych w formie zajęć grupowych (mają charakter psychoedukacyjny z elementami terapii) oraz rozmów indywidualnych.
Ponadto pożądana jest redukcja zachowań agresywnych u jego uczestników, kształtowanie postawy partnerstwa i szacunku, oraz odpowiedzialności za popełnione czyny przemocowe.
Cele programu określono w rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 czerwca 2023r. w „sprawie programów korekcyjno- edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową (Dz. U. z 2023r., poz. 1163), wydanym na podstawie art. 5a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej.
W § 2 rozporządzenia wskazano, że program korekcyjno – edukacyjny dla osób stosujących przemoc domową obejmuje:
- zmianę przekonań odbiorców programów korekcyjno-edukacyjnych dotyczących stosowania przemocy domowej,
- powstrzymanie osoby stosującej przemoc domową przed dalszym stosowaniem przemocy,
- rozwijanie umiejętności samokontroli i współżycia, w tym bardziej efektywne radzenie sobie z emocjami, w tym złością lub poczuciem krzywdy w sytuacjach trudnych,
- zmniejszenie przez uczestników programu skali zachowań opartych na sile i przemocy,
- wzrost świadomości na temat zjawiska przemocy domowej i konsekwencji jej stosowania,
- poszerzenie katalogu zachowań osób stosujących przemoc domową o zachowania alternatywne do krzywdzących w celu budowania relacji interpersonalnych opartych na poszanowaniu domowników i postawie partnerskiej,
- kształtowanie umiejętności w zakresie wychowania dzieci bez użycia przemocy domowej,
- uznanie przez osobę stosującą przemoc domową swojej odpowiedzialności za stosowanie przemocy,
- uzyskanie informacji o możliwościach podejmowania działań terapeutycznych.
Spotkania dla uczestników odbywają się w małych grupach, liczących optymalnie do 15 osób. Program składa się z sesji indywidualnej (tzw. kwalifikacyjnej, diagnostycznej) i sesji grupowych.
Zajęcia realizowane są w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Rzeszowie w Sali konferencyjnej przy ulicy L. Siemieńskiego 18A, poza miejscem udzielania pomocy osobom doznającym przemocy, poza godzinami pracy – udzielania pomocy interwencyjnej.
Założenia programowe, na skutek osiągania założonych celów i dla utrzymania pozytywnych rezultatów, przewidują współpracę z wieloma instytucjami i organizacjami, przede wszystkim ośrodkami pomocy społecznej, zespołami interdyscyplinarnymi, kuratorami sądowymi, prokuratorami i policją oraz organizacjami pozarządowymi.
Realizacja Programu zakłada także monitoring i ewaluację podejmowanych działań. Monitoring zmian postaw przemocowych prowadzony będzie przez osoby realizujące oddziaływania korekcyjno – edukacyjne w trakcie realizacji spotkań. W okresie do 3 lat od zakończenia realizacji Programu Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rzeszowie będzie monitorowało zachowanie uczestników.